Muhammed İzzeddîn b. Abdülkadir b. Mustafâ el-Kassâm (1882-1935) modern asırda Filistin mücadelesinin lideri sayılır.

Suriye’de Lazkiye’nin güneydoğusunda bir liman şehri olan Cebele’de doğdu.

İzzeddin’in dedesi Mustafa el-Kassam, Irak’tan Suriye’ye gelmişti ve Kadiri tarikatına bağlı idi. (Es’ad el-Hatib, s. 165)

Babası Şeyh Abdülkadir el-Kassam, bir medresede müderris ve şeriat mahkemesinde üye idi; aynı zamanda Kadirî tarikatının o bölgedeki mürşidi olarak tanınıyordu. (Bilge, s. 582) Takva ve fazileti ile meşhurdu. Tasavvuf ile meşgul olanlardandı.

Ezher’de okuyan İzzeddin el-Kassam, babasının vefatından sonra onun yerine geçti ve Edhemi bölgesinin Şazeli tekkesi şeyhi oldu.
"شيخ الزاوية الشاذلية في جبلة الأدهمية"
(Zeki Muhammed Mücahid, el-A’lamu’ş-Şarkıyye, 1949, 2/139’den akt. Es’ad el-Hatib, s. 157)

Fransızların Suriye’yi sahilden işgali üzerine müridleriyle birlikte cihad etti. Fransızlar onun hakkında idam kararı alınca bir süre gizlendi, sonra 1921’de Filistin’e hicret etti, Hayfa’ya yerleşti. Orada İngiliz işgaline ve siyonist harekete karşı cihada devam etti. Hayfa’daki tek evini satıp, eline geçen para ile mücahid müridlerine silah aldı.

Hafız İbn Hacer’in cevazına istinaden, Hayfa’da mevlid-i Nebi kutlamaları düzenlerdi.

İngiliz kuvvetlerinin kuşatmasında saatlerce süren çatışma neticesinde 20 Kasım 1935 tarihinde şehid oldu. Cenazesi Hayfa’da defnedildi. Bu çatışma İngilizler’e karşı yürütülen silâhlı mücadelenin başlangıcı olmuş, daha sonra 19 Nisan 1936 günü patlak veren ve ilk intifâda sayılan Filistin ayaklanmasında Kassâmcılar önemli rol oynamışlardır.

Kaynaklar:  

Es’ad el-Hatib, Sufiler ve Aksiyon, İstanbul, İnsan Yayınları, 1999, s. 156-158

Mustafa L. Bilge, “Kassam, İzzeddin”, DİA, c. 24, s. 582